De kern van visuele compositie is het idee van evenwicht. Elke foto, of het nu een uitgestrekt landschap of een intiem portret is, bestaat uit een verzameling visuele elementen: licht, kleur, lijnen, vormen en texturen. Het doel van compositie is om deze elementen zo te organiseren dat het beeld in evenwicht aanvoelt, zelfs als de verdeling van elementen asymmetrisch is. Een goed uitgebalanceerde foto betekent niet per se dat objecten symmetrisch zijn gerangschikt, maar fotografie cursus eerder dat de elementen binnen het frame elkaar aanvullen op een manier die visueel stabiel aanvoelt. Bijvoorbeeld, door een onderwerp niet in het midden te plaatsen terwijl de rest van het frame wordt gevuld met negatieve ruimte of contrasterende elementen, kan een boeiend beeld ontstaan dat de aandacht van de kijker trekt en hen uitnodigt om de hele compositie te verkennen.
De regel van derden is een van de bekendste compositierichtlijnen die door fotografen wordt gebruikt. Dit principe houdt in dat het beeld in negen gelijke delen wordt verdeeld door twee horizontale en twee verticale lijnen te tekenen. De punten waar deze lijnen elkaar kruisen, worden beschouwd als ideale locaties voor het plaatsen van belangrijke elementen van de foto. Door je onderwerp of hoofdkenmerken langs deze lijnen of op hun kruispunten te positioneren, kun je een gevoel van harmonie en evenwicht creëren dat natuurlijk prettig aanvoelt voor het oog van de kijker. Hoewel de regel van derden een handige richtlijn is, is het belangrijk om te onthouden dat compositie niet gaat over het strikt volgen van regels, maar over het begrijpen hoe verschillende plaatsingen binnen het frame de stemming en de flow van het beeld kunnen beïnvloeden.
Leidende lijnen zijn een ander krachtig hulpmiddel bij visuele compositie. Het zijn lijnen binnen de scène die het oog van de kijker naar het onderwerp of een brandpunt leiden. Deze lijnen kunnen van alles zijn, van wegen, spoorwegen en rivieren tot architectonische elementen zoals deuropeningen of trappen. Leidende lijnen helpen diepte en perspectief in een afbeelding te creëren, waardoor het een driedimensionale kwaliteit krijgt die de kijker het frame in trekt. De schoonheid van leidende lijnen ligt in hun vermogen om de voorgrond met de achtergrond te verbinden, waardoor een gevoel van continuïteit en flow ontstaat. In landschapsfotografie wijzen leidende lijnen vaak naar een verre bergketen, een rivier die door een vallei kronkelt of een pad dat naar de horizon leidt, waardoor de kijker wordt uitgenodigd om door de scène te reizen.
Diepte is een ander belangrijk element in visuele compositie. Een foto die plat aanvoelt, slaagt er vaak niet in om de kijker op dezelfde manier te boeien als een foto met een gevoel van diepte. Fotografen kunnen diepte in een afbeelding creëren door elementen op de voorgrond, in het midden en op de achtergrond op te nemen. Deze gelaagdheid creëert een gevoel van afstand en zorgt ervoor dat de afbeelding meeslepender aanvoelt. Bovendien kan het gebruik van technieken zoals een geringe scherptediepte of selectieve focus helpen om het onderwerp te isoleren van de achtergrond, waardoor het prominenter opvalt. Aan de andere kant kan een grote scherptediepte worden gebruikt om de scherpte in de hele scène te behouden, wat een uitgebreider en gedetailleerder beeld van het onderwerp oplevert.
